امروزه یکی از جراحیهای زیبایی که در کل دنیا انجام میشود جراحی زیبایی فک است. برخی افراد از این عمل جراحی برای مقاصد زیبایی استفاده میکنند تا ظاهری جذابتر و زیباتر پیدا کنند. عدهای دیگر اما به تشخیص پزشک متخصص و برای حصول سلامتی از آن استفاده میکنند. هدف هرچه که باشد باید پیش از انجام این عمل زیبایی با جراح دهان، فک و صورت مشورت کرد تا بتوان با انتخاب مناسبترین روش به بهترین نتیجهی ممکن رسید.
جراحی زیبایی فک چیست؟
جراحی زیبایی فک که با نام علمی جراحی ارتوگناتیک(Orthognathic) نیز شناخته میشود، بینظمیهای استخوانهای فک را اصلاح و دندانها را مجدداً مرتب میکند تا نحوهی عملکرد آنها بهبود یابد. انجام این اصلاحات ممکن است ظاهر صورت شخص را نیز بهبود بخشد.
اگر مشکلات فک داشته باشید که با ارتودنسی قابلحل نباشد، جراحی زیبایی فک میتواند گزینهای اصلاحی در نظر گرفته شود. در بیشتر موارد، قبل از جراحی و در دوران نقاهت پس از جراحی تا زمانیکه بهبودی و همترازی کامل به وجود بیاید، برِیسهایی (brace) روی دندانهای خود نیز خواهید داشت. عموما برای انجام جراحی زیبایی فک و گرفتن بهترین نتیجه، متخصص ارتودنسی با جراح دهان، فک و صورت برای تعیین برنامهی درمانی موردنیاز همکاری کند.
بهترین زمان برای جراحی زیبایی فک، پس از توقف رشد است که معمولاً برای زنان بین سنین 14 تا 16 سالگی و برای مردان بین سنین 17 تا 21 سالگی است.
بیشتر بخوانید: جراحی سنترال لب چیست و چگونه انجام میشود؟
دلایل انجام جراحی زیبایی فک چیست؟
جراحی فک میتواند باعث بهبود موارد زیر شود:
- گاز گرفتن را آسان کند و جویدن را به طور کلی بهبود بخشد
- مشکلات مربوط به بلع یا گفتار را برطرف کند
- سایش و خرابی بیش از حد دندانها را به حداقل برساند
- گاز گرفتن یا مسائل مربوط به بسته شدن فک را حل میکند؛ مانند زمانیکه دندانهای آسیاب با هم برخورد میکنند اما دندانهای جلو با هم تماس ندارند
- عدم تعادل صحیح صورت (عدم تقارن)، مانند چانههای کوچک، بیرون بودن فک پایین، بیرون بودن فک بالا و ناهماهنگی قوسهای دندانی را از بین میبرد
- توانایی لبها برای بسته شدن کامل و راحت را بهتر میکند
- درد ناشی از اختلال مفصل فکی گیجگاهی و سایر مشکلات فک را تسکین میدهد
- آسیبهای صورت یا نقصهای مادرزادی را ترمیم میکند
- تنگی نفس در خواب را کاهش میدهد
نحوهی انجام جراحی زیبایی فک
جراحی زیبایی فک توسط جراحان فک و صورت انجام میشود. جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی و در بیمارستان انجام خواهد شد و نیاز به اقامت دو تا چهار روزه در بیمارستان دارد. در بیشتر موارد، متخصص ارتودنسی قبل از جراحی بریسهایی را روی دندانهای شما قرار میدهد. این بریسها معمولاً 12 تا 18 ماه قبل از جراحی روی دندانها قرار میگیرند تا دندانها را برای جراحی تراز کنند.
متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت با هم همکاری میکنند تا بتوانند بهترین برنامهی درمانی را تهیه و اجرا کنند. اسکنها، تصاویر و مدلهای سهبعدی دندانها و فک شما بخشی از برنامهریزی برای جراحی فک است. گاهی اوقات، تفاوت در نحوهی قرارگیری دندانها در کنار یکدیگر مستلزم تغییر شکل و پوشاندن دندانها با روکش برای اصلاح کامل است.
سیتیاسکن سه بعدی، برنامهریزی درمانی کامپیوتری و ارتودنسی موقت میتواند به حرکت دندانها و کاهش زمان استفاده از بریسها کمک کند. گاهی اوقات این تلاشها به تنهایی نیاز به جراحی فک را به طور کامل برطرف میکند. گاهی اوقات جراح زیبایی از برنامهریزی مجازی جراحی، برای تناسب و اصلاح موقعیت فک در طول عمل جراحی کمک میگیرد تا بهینهترین نتیجه حاصل شود.
جراحی معمولاً از داخل دهان انجام میشود، بنابراین پس از عمل جراحی، هیچ جای زخمی روی چانه، فک یا اطراف دهان و روی صورت باقی نمیماند و دیده نمیشود. با این حال، گاهی اوقات ممکن است برشهای کوچکی در خارج از دهان ایجاد شود که به مرور زمان از بین میروند.
جراح بریدگیهایی در استخوانهای فک ایجاد میکند و آنها را در موقعیت صحیح حرکت میدهد. هنگامیکه حرکت فک کامل شد، ممکن است از صفحات استخوانی کوچک، پیچها، سیمها و نوارهای لاستیکی برای محکم کردن استخوانها در موقعیت جدیدشان استفاده شود. این پیچها -که کوچکتر از براکِتهایی هستند که برای برِیسها استفاده میشود- با گذشت زمان با ساختار استخوانی یکپارچه میشوند.
در برخی موارد ممکن است استخوان اضافی به فک اضافه شود. جراح استخوان را از لگن، ساق پا یا دندههای شما برداشته، به فک منتقل و آن را با صفحات و پیچهایی محکم میکند. در مواردی دیگر، ممکن است نیاز باشد تا استخوان برای ایجاد تناسب بهتر تغییر شکل دهد.
بیشتر بخوانید: لیفت صورت چیست و چگونه انجام میشود؟
انواع جراحی زیبایی فک
جراحی فک روی فک بالا، فک پایین، چانه یا هر ترکیبی از اینها انجام شود.
-
جراحی زیبایی فک بالا (maxillary osteotomy)
جراحی فک بالا میتواند برای اصلاح موارد زیر انجام شود:
- بیرونزدگی یا عقبنشینی قابلتوجه فک بالایی
- ناهماهنگی قوسی دندانها
- نمایان شدن بیش از حد یا خیلی کم دندانها
- ناهماهنگی دندانها در زمان بسته شدن دهان
- کاهش رشد صورت (هیپوپلازی میانی صورت)
جراح استخوان بالای دندانها را برش میدهد تا کل فک بالا -از جمله سقف دهان و دندانهای بالایی- بتواند به صورت یک واحد حرکت کند. فک و دندانهای بالا تا زمانی که به درستی با دندانهای پایین تناسب پیدا کنند به سمت جلو حرکت داده میشوند. این را میتوان با برنامههای کامپیوتر شبیهسازی کرد تا مشخص شود که آیا به کارهای اضافی مانند ارتودنسی برای کمک به اصلاح بیشتر نیاز است یا خیر.
زمانیکه استخوان اضافی بالای دندانهای آسیاب رشد میکند و باعث میشود که سطح صاف و یکنواخت آن، زاویهدار شود زمانی است که موقع بسته شدن دهان، دندانها روی یکدیگر قرار نمیگیرند . برای رفع این مشکل، جراح استخوان اضافی را تراشیده یا برمیدارد. هنگامیکه فک دوباره تراز شد، صفحات و پیچها، استخوان را در موقعیت جدید خود نگه میدارند.
-
جراحی زیبایی فک پایین (mandibular osteotomy)
جراحی فک پایین میتواند برای اصلاح موارد زیر انجام شود:
- عقبنشینی فک پایین
- فک پایین بیرونزده
جراح برشهایی را در پشت دندانهای آسیاب و در طول استخوان فک ایجاد میکند تا جلوی فک بتواند به صورت یک واحد حرکت کند. سپس میتوان فک را به موقعیت جدید خود به سمت جلو یا عقب برد. صفحات و پیچها، استخوان فک را در حین بهبودی، متصل بهم نگه میدارند.
-
جراحی چانه (genioplasty)
جراحی زیبایی چانه میتواند چانهی کوچک را اصلاح کند. چانهی کوچک اغلب با فک پایینی که به شدت عقب رفته همراه است. به طور معمول، جراحان میتوانند فک را تغییر دهند و چانه را در طول همان جراحی بازسازی کنند. جراح تکهای از استخوان چانه را در قسمت جلویی فک بریده، آن را به سمت جلو حرکت میدهد و با صفحات و پیچها در موقعیت جدیدی ثابت میکند.
بیشتر بخوانید: آیا فیلر زدن برای همه مناسب است؟ خطرات و عوارض فیلر
خطرات احتمالی
جراحی زیبایی فک به طور کلی زمانی ایمن است که توسط جراح مجرب دهان، فک و صورت و اغلب با همکاری یک متخصص ارتودنسی انجام شود.
خطرات جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن خون
- عفونت
- آسیب عصبی
- شکستگی فک
- بازگشت فک به وضعیت اولیه
- مشکلات مربوط به گاز گرفتن و درد مفاصل فک
- نیاز به جراحی بیشتر
- نیاز به درمان ریشهی دندانها
- از دست دادن بخشی از فک
عموما پس از جراحی زیبایی فک میتوان انتظار موارد زیر را داشت:
- درد و تورم
- مشکلات مربوط به غذا خوردن که با مکملهای غذایی یا مشورت با متخصص تغذیه قابل رفع است
- زمان برای تطبیق با ظاهر جدید صورت
در دوران نقاهت چه باید کرد؟
پس از جراحی، پزشک دستورالعملهایی را به شما ارائه میدهد. معمولاً این دستورالعملها به شرح زیر است:
- آنچه میتوانید بخورید
- بهداشت دهان
- پرهیز از استعمال دخانیات
- اجتناب از فعالیت شدید
- داروهایی برای کنترل درد
- زمان بازگشت به محل کار یا مدرسه که معمولاً بین یک تا سه هفته بعد از عمل جراحی است
پس از جراحی معمولاً شش هفته طول میکشد تا بهبودی اولیه حاصل شود اما بهبودی کامل ممکن است تا 12 هفته زمان نیاز داشته باشد.
پس از بهبودی اولیهی فک -در حدود شش هفته- ارتودنتیست تراز کردن دندانهای شما را با بریس به پایان میرساند. کل فرآیند ارتودنسی از جمله جراحی و بریس ممکن است چندین سال طول بکشد. پس از برداشتن بریسها، میتوان از نگهدارندههایی برای حفظ موقعیت دندانها استفاده کرد.
مزایا
- ظاهر متعادل پایین صورت
- بهبود عملکرد دندانها
- بهبود خواب، تنفس، جویدن و بلعیدن
- بهبود اختلالات گفتاری
سخن آخر
جراحی زیبایی فک یکی از جراحیهای مهم در حوزهی جراحیهای زیبایی است. چرا که علاوه بر بهبود شرایط ظاهری و افزایش اعتمادبنفس شخص میتواند باعث بهبود شرایط سلامتی فرد نیز بشود. اگر به هر دلیلی تمایل به انجام این عمل زیبایی دارید مطمئن شوید که تحتتاثیر دیگران این تصمیم مهم را نگرفتهاید و حتما با یک جراح متخصص و باتجربه مشورت کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید و به نتیجه دلخواهتان برسید. اگر شما هم به هر دلیلی مایل به انجام این عمل زیبایی هستید میتوانید با کلینیک ما تماس بگیرید و اولین وقت مشاورهی خود را با پزشکان مجرب و ماهر تنظیم کنید. البته در بخش زیر نیز میتوانید سوالات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید تا در اولین فرصت پاسخگوی شما عزیزان باشیم.
منبع: mayoclinic